Professionalisering van leraren is van groot belang voor de kwaliteit van het onderwijs. Het draagt bij aan hun kennis en vaardigheden en ondersteunt het proces van continu verbeteren binnen schoolorganisaties. In opdracht van het ministerie van OCW hebben MOOZ, CAOP en Centerdata onderzoek gedaan naar de professionalisering van leraren en naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de Lerarenbeurs. Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van bestaande data en zijn nieuwe gegevens verzameld door middel van enquêtes en interviews. Het rapport is naar de Tweede Kamer gestuurd, de ministers komen nog met een reactie op het rapport.
De meeste leraren in Nederland zijn gemotiveerd om zichzelf verder te ontwikkelen. Het verbeteren van kennis en begrip van het vak(gebied) is de meest genoemde reden voor professionalisering. Daarnaast worden pedagogische vaardigheden en ict-vaardigheden genoemd. Kortdurende professionaliseringsactiviteiten richten zich vooral op (verbetering van) het huidige werk en bij het volgen van een langdurige opleiding met de Lerarenbeurs speelt de onderwijsloopbaan (bijvoorbeeld een andere functie of uitbreiding van taken) een belangrijkere rol. Gemiddeld genomen besteden leraren zo’n 80 uur per jaar aan professionalisering. Dit komt redelijk overeen met de cao-afspraken over professionalisering en nascholing.
Uit het onderzoek blijkt dat de meeste leraren periodiek een formeel gesprek houden met hun leidinggevende, waarin ook over hun persoonlijke ontwikkeling wordt gesproken. Concrete afspraken over de persoonlijke ontwikkeling worden daarin echter nog weinig gemaakt. Wat betreft de door leraren ervaren belemmeringen, speelt vooral de (beschikbare) tijd een grote rol. Het is in de praktijk soms lastig om (voldoende) tijd vrij te spelen voor professionalisering, vanwege werkdruk, weinig ruimte in het rooster en een gebrek aan vervanging. Indien scholen de deelname aan professionalisering willen stimuleren, is het dan ook van belang dat hier meer tijd voor wordt ingeruimd.
Onderwijsorganisaties leggen bij het stimuleren van professionalisering vooral de nadruk nog op het formele leeraanbod, maar dit wordt wel steeds meer vraaggestuurd aangepakt. De afgelopen jaren is de trend zichtbaar om op centraal niveau eigen academies binnen schoolonderwijsorganisaties op te richten. Dit zijn platformen voor alle scholingsactiviteiten in de onderwijsinstelling. Onderwijsinstellingen organiseren het professionaliseringsaanbod steeds meer ‘in company’. De academies werken vaak vanuit behoeftepeilingen in de organisatie: wat is de behoefte als het gaat om professionalisering? NB Klik hier voor meer informatie over het Netwerk Huisacademies.
